TÜRKİYE’NİN DİJİTAL DÖNÜŞÜM ENDEKSİ

Bilişim
anayicileri Derneği (TÜBİSAD) tarafından hazırlanan “Türkiye’nin Dijitalleşme
Endeksi Raporu”na göre Türkiye’nin dijitalleşme notu 2019’da 5 üzerinden 2.94
iken 2020’de 3.06’ya yükseldi. Türkiye, endeksin tüm bileşenleri itibariyle
geçen seneye kıyasla bir iyileşme göstermiş olsa da uluslararası kıyaslamada
dijitalleşmede “ortalama” kategorisinde yer aldı. Raporun değerlendirildiği
toplantıda Türkiye’nin önüne açılan yeni fırsatlardan yararlanabilmesi için
dijital dönüşüm konusunda hızla mesafe alması gerektiğine dikkat çekildi.Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Türkiye ekonomisi
ve toplumunun dijitalleşme durumunu inceleyen “Türkiye’nin Dijitalleşme Endeksi
Raporu”nu bilişim sektörünün temsilcileri ve Sanayi ve Teknoloji Bakan
Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır’ın da katıldığı bir toplantıda kamuoyuyla
paylaştı.Özel sektör ve kamu temsilcilerinin görüşleri, iş dünyası
mensupları tarafından doldurulan anketler ve 139 ülkeden alınan verilerin
analiz edilmesiyle oluşturulan rapor, dönüşüm, ekosistem, yeterlilik, kullanım
olmak üzere dört ana bileşen ve 10 farklı boyutta Türkiye’nin Dijital Dönüşüm
Endeksi’ni ortaya koyuyor.HER SENE TEKRARLANACAKHer sene tekrarlanacak olan bu
endeks çalışması, Türkiye ekonomisinin ve toplumun dijital dönüşümün hangi
noktasında olduğunu, Türkiye’nin dijital dönüşüm performansını, performansı
olumsuz etkileyen faktörleri ve performansı yükseltmek için yapılması
gerekenleri ortaya koyuyor.Raporda, Türkiye’nin Dijital
Dönüşüm Endeksi 2019’da 2.94, 2020’de ise 3.06 olarak hesaplandı. 1 ile 5
arasında bir puanlamanın yapıldığı değerlendirmede Türkiye’nin notu “ortalama”
olarak tanımlanıyor.2019’dan 2020’ye bir
iyileşmenin olduğuna dikkat çeken TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı K. Erman
Karaca, “Bilgi ve İletişim Teknolojileri alanında yaşanan gelişmelerin,
ekonomik ve sosyal hayatın tüm alanlarında önemli dönüşümlere yol açtığını
hepimiz gözlemliyoruz. Bunun belki de en çarpıcı göstergesi, tüm dünyayla
birlikte yaşadığımız COVID-19 salgını süreci oldu. Salgınla mücadelede ve
eğitimden ekonomiye hayatın olağan akışının devam ettirilmesinde bilgi ve
iletişim teknolojileri çok önemli roller oynadı. Türkiye’nin bilgi ve iletişim
teknolojileri açısından durumuna baktığımızda, birçok ülkenin ilerisinde olsa
da en önde giden ülkelerle arasında epey mesafe olduğunu görüyoruz. Türkiye’nin
bu ortalama performansını biraz da ayrıntıda incelersek, ülke içinde yeni
teknolojilerden yararlanma kapasitesinin bölgelere, sektörlere ve firma
tiplerine göre büyük farklılıklar gösterdiğini görüyoruz” diye konuştu.‘NORMALLEŞME İÇİN TEKNOLOJİK HAMLE PAKETİ ŞART’Salgının yol açtığı zararın
atlatılmasında, ekonomik ve toplumsal hayatın normale dönmesinde bilgi ve
iletişim teknolojilerinin anahtar rol oynayacağına değinen TÜBİSAD Başkanı
Karaca, şunları söyledi:“Bugünlerde Türkiye’nin ciddi
bir teknolojik hamle paketi açıklaması ile ilk etki olarak, finansal piyasalara
çok olumlu bir mesaj verilmiş olacak. Bu yolla yatırımcı güveninin oluşmasında
önemli bir hamle yapılmış olacak. İkinci olarak, böyle bir paket, salgında zor
duruma düşmüş olan KOBİ’lerimizin ve esnafımızın yaralarını sarmakta önemli
olacak. Üçüncü olarak, teknoloji hamlesi, ülkemizi salgın sonrasında hızla
ayağa kaldıracak; hem ekonomik hem toplumsal hayatın normale dönmesini
hızlandıracak. Dördüncü olarak, dijital donanım ve yazılım altyapısının
güçlendirilmesi hem ekonomik hem de sağlık sistemini güçlendirerek, salgının
yeniden başlaması gibi istenmeyen durumlar karşısında bünyemizi
kuvvetlendirecek.”DİJİTAL TÜKETİMDEN, DİJİTAL ÜRETİME GEÇİŞToplantının Panel kısmında
konuşma yapan TÜBİSAD Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Ali Akarca“Türkiye’de
bireylerin günde ortalama 3 saatlerini internet ve sosyal medyada geçirdikleri
bir ‘bireysel dijital tüketim’ toplumunda yaşıyoruz. Bireyselde de bilgi
teknolojilerini cihaz veya sosyal medya kullanımının dışına taşıyarak; iş
modellerinde, girişimcilik ekosisteminde dijital teknolojilerin getirdiği
yenilikleri hayata geçiren, ekonomide katma değer yaratan, ‘bireysel dijital üreticilere’
geçiş sürecini desteklemeliyiz” dedi.Akarca ayrıca ülke nüfusunun
yüzde 66’sının e-Devlet Kapısı’nda sunulan 5 bin 180 hizmeti kullandığına ve
2023 de bu yüzdenin 80’e ulaşmasının hedeflendiğini belirterek “Bu, gelecek 3
yıl içinde neredeyse erişkin olan tüm bireylerin dijital hizmetleri
kullanacağını gösteriyor” diye konuştu.Panelde
öz alan TÜBİSAD Yönetim Kurulu Üyesi Serdar Urçar da “Türkiye ekonomisi için
asıl kritik olan geleneksel ve başarılı şirketlerin dijital dönüşümü
başarabilmeleridir. Ana omurga dönüşemezse, dijital bir ekonomi olabilmemiz ve
global rekabette hak ettiğimiz noktaya gelebilmemiz olanaksız. Madalyonun öbür
yüzünde de startup ekosistemi var. Büyük bir hızla dijital doğanların sayısını
artırmalı ve başarılı olma şanslarını artıracak iklimi oluşturmalıyız. Adım
adım başarılı global girişimler doğuracak bir teknoloji ekosistemini
oluşturmak, ülke olarak en stratejik hedeflerimizden biri olmalı” dedi.Raporu
hazırlayan ve sunan Namık Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ümit İzmen
algın sonrası dünyada Türkiye’nin önüne açılan yeni fırsatlardan
yararlanabilmesi için dijital dönüşüm konusunda hızla mesafe alması gerektiğine
dikkat çekti.Ana
ve alt kategorilerine göre Türkiye'nin dijitalleşme notu şu şekilde gerçekleşti:

2019

2020

TÜRKİYE DİJİTAL DÖNÜŞÜM ENDEKSİ

2,94

3,06

A. EKOSİSTEM BİLEŞENİ

2,87

2,95

1.Boyut: Yasal Zemin ve İşleyiş

2,76

2,82

1.01 Kanunların uygulanmasında etkinlik

2,24

2,36

1.02 Bilgi İletişim Teknolojileri ile ilgili kanunlar

2,58

2,72

1.03 Anlaşmazlıkların çözümünde yasal sistemin etkinliği

1,87

1,96

1.04 Kamu kurumları ile olan anlaşmazlıklarda yargı sisteminin adil işlemesi

2,06

2,15

1.05 Fikri mülkiyet haklarının korunması

2,41

2,42

1.06 Lisanssız yazılım oranı (yüklenen yazılımların yüzdesi)

2,75

2,78

1.07 Sözleşmeleri uygulama maliyeti (talep edilen tutara oran)

4,33

4,33

1.08 Ticari satış ihtilaflarının mahkeme yoluyla çözüldüğü süre (gün)

3,85

3,81

2. Boyut: Yenilik ve Yatırım Ortamı

2,98

3,09

2.01 En yeni teknolojilere erişim

3,07

3,89

2.02 Risk sermayesine erişim

2,48

2,38

2.03 Toplam vergi oranı (karın yüzdesi)

3,73

3,66

2.04 Şirket kurmak için gereken gün sayısı

4,89

4,89

2.05 Şirket kurmak için gereken prosedür sayısı

3,74

3,74

2.06 Yerel rekabetin yoğunluğu

2,79

2,66

2.07 BİT alanında üniversite-sanayi işbirliği

2,16

2,46

2.08 İleri teknoloji ürünlerinin kamu tarafından tedariki

2,11

2,29

2.09 Ar-Ge harcaması (% GSYH)

1,85

1,83

B. YETERLİLİK BİLEŞENİ

3,19

3,24

3. Boyut: Altyapı

2,34

2,27

3.01 Elektrik üretimi (kWh/kişi başı)

1,23

1,23

3.02 Mobil ağ kapsamı, (nüfusun yüzdesi)

4,99

4,97

3.03 Uluslararası internet bant genişliği (kb/s kullanıcı başına)

1,04

1,03

3.04 Güvenli internet sunucuları (bir milyon nüfus başına)

1,09

1,07

3.05 Telekomünikasyon hizmetlerindeki yıllık yatırımın gelir içindeki payı (% telekomünikasyon geliri)

1,23

1,65

3.06 Gayri safi sermaye oluşumu (% GSYH)

3,53

2,68

3.07 Firma düzeyinde BİT yatırımının yeterliliği

2,49

2,64

3.08 BİT altyapısının gelişkinliği

3,11

2,91

2019

2020

4. Boyut: Satın Alınabilirlilik

4,54

4,54

4.01 Ön ödemeli mobil hücresel tarifeler (SGP $/dakika)

4,75

5,00

4.02 Sabit genişbant internet tarifeleri, (SGP $/aylık)

4,88

4,55

4.03 BİT altyapısının pahalılığı

3,98

4,06

5. Boyut: Beceriler

2,69

2,89

5.01 Eğitim sisteminin BİT becerisi kazandırma yetkinliği

2,19

2,23

5.02 Matematik ve fen eğitiminin kalitesi

1,69

1,78

5.03 Ortaöğretimde okullaşma oranı (%)

3,40

3,94

5.04 Okur-yazarlık oranı (%)

4,72

4,81

5.05 STEM alanında yükseköğrenim mezunları, (20-29 yaş arası, 1000 kişide)

2,20

2,16

5.06 BİT becerisi olan işgücüne ihtiyaç

1,95

2,45

C. KULLANIM BİLEŞENİ

2,88

3,16

6. Boyut: Bireysel Kullanım

3,20

3,22

6.01 Cep telefonu aboneliği (her 100 kişide)

2,14

2,01

6.02 Bireysel internet kullanımı (%)

3,55

3,66

6.03 Hanelerde bilgisayar sahipliği (%)

3,34

3,33

6.04 Hanelerde internet erişimi (%)

4,24

4,30

6.05 Sabit genişbant internet üyeliği (her 100 kişide)

2,27

2,40

6.06 Mobil genişbant internet üyeliği (her 100 kişide)

2,12

2,14

6.07 Bireylerin sosyal ağları (Facebook, Twitter, LinkedIn vb.) kullanımı

4,63

4,45

6.08 Bireylerin eğitim, sağlık ve finansal hizmetler gibi alanlarda BİT kullanımı

3,33

3,49

7. Boyut: İş Dünyası Kullanımı

2,77

3,32

7.01 Firmaların son teknolojileri özümsemesi

3,05

3,78

7.02 Yenilik kapasitesi

2,62

3,82

7.03 PCT patent başvurusu (bir milyon kişi başına)

1,07

1,12

7.04 İşletmeler arası işlemlerde BİT kullanımı

3,58

3,86

7.05 İşletme müşteri arası işlemlerde BİT kullanımı

3,78

3,87

7.06 Personel eğitim yatırımları

2,54

3,50

8. Boyut: Kamu Kullanımı

2,66

2,92

8.01 Devletin dijital değişim yönetimi

2,34

2,48

8.02 Çevrimiçi Kamu Hizmetleri Endeksi (0-1 arası)

3,35

3,97

8.03 BİT kullanımında kamu desteği

2,30

2,31

2019

2020

D. DÖNÜŞÜM BİLEŞENİ

2,81

2,88

9. Boyut: Dijitalleşen Ekonomi

2,36

2,18

9.01 BİT’in iş modelleri üzerinde etkisi

3,87

3,77

9.02 BİT alanında patent başvuruları (bir milyon kişi başına)

1,03

1,04

9.03 BİT’in organizasyon modelleri üzerinde etkisi

3,68

3,71

9.04 Bilgi yoğun faaliyetlerde istihdam edilen işgücü oranı (%)

2,39

2,24

9.05 Tam zamanlı telekomünikasyon çalışanları (bir milyon nüfus başına)

1,10

1,09

9.06 Tasarım ürünleri ihracatı (% toplam ticaret)

3,10

3,12

9.07 BİT hizmetleri ihracatı (% toplam hizmet ticareti)

1,02

1,02

9.08 Dijital olarak teslim edilebilir hizmet ihracatı (% toplam hizmet ticareti)

1,20

1,16

9.09 Mobil ağlardan elde edilen gelirler (% telekomünikasyon hizmetleri)

3,88

2,47

10. Boyut: Dijitalleşen Toplum

3,26

3,58

10.01 e-Devlet hizmetlerinin kullanımı

3,47

3,56

10.02 Eğitimde BİT kullanımı

2,78

2,81

10.03 e-Devlet hizmetlerinin kalitesi

3,38

3,55

10.04 e-katılım Endeksi (0-1 arası)

3,43

4,39