Çocukların hırçınlaşma nedeni belli oldu

Çocuklarda sık görülen
demir eksikliği anemisi gelişimde geriliğe neden olurken pekmez, dut, üzüm gibi
besinler tedavide yeterli gelmiyor. Uzm. Dr. Hüseyin Sevim “Demir eksikliği
anemisi bulunan çocuk hırçınlaşır, iştahsızlık ve halsizlik meydana gelir. Okul
başarısı düşer. Ten rengi açık sarıya döner, pembeliğini kaybeder. İleri
aşamalarda, cilt bozuklukları tırnaklarda kırılma ve soyulmalar başlar. Bazı
çocuklarda “pika” dediğimiz kağıt, toprak, kömür gibi yenmeyecek maddeleri yeme
alışkanlığı gelişir” dedi. Uzm. Dr. Hüseyin Sevim,
çocuklarda sıkça görülen ve büyümelerini etkileyen demir eksikliği anemisine
ilişkin aileleri uyardı. Dr. Hüseyin Sevim, halk arasında kansızlık olarak
bilinen aneminin bir hastalık değil, çeşitli hastalıkların klinik bir bulgusu olduğuna
dikkati çekerek “Her aneminin tedavisi aynı değildir, farklıdır. Anemi
aptanınca, neden kaynaklandığını biz hekimler araştırırız, sebebini bulunca da
ona yönelik tedavi veririz. Bir kişide anemiyi saptamak için öncelikle, artık
her yerde yapılabilen kan sayımı (Hemogram) yaparız. Kan sayımında, kırmızı
küre, hemoglobin ve hematokrit değerlerine bakarak anemi olup olmadığına karar
veririz” dedi.
Aneminin
çocuklarda en sık nedeninin demir eksikliği anemisi olduğuna işaret eden Dr.
evim, belirtilerini şu şekilde sıraladı: “Büyümenin hızlı olduğu ilk 2 yıl ve
ergenlik döneminde özellikle kız çocuklarında demir eksikliğini sık görürüz.
Öncelikle kilo ve boyda uzama yavaşlar. Akranlarından geri kalırlar. Emekleme
ve yürümede gecikirler. Demir eksikliği anemisi bulunan çocukta iştahsızlık,
halsizlik, gelişmede, zekâ düzeyinde yavaşlama olur, dikkat dağınıklığı,
inirlilik gelişip, okul başarısı düşer. Uyku düzeni bozulur. 3 yaşında
küçüklerde bayılma (katılma nöbeti) gelişebilir. Ten rengi açık sarıya döner,
pembeliğini kaybeder. İleri aşamalarda, cilt bozuklukları tırnaklarda
kırılmalar, soyulmalar başlar, dilde ve ağızda yaralar çıkar. Çocuk
hırçınlaşır. Büyük çocuklarda çabuk yorulma, nefes darlığı gelişir. Bazı
çocuklarda pika dediğimiz kağıt, toprak, kömür gibi yenmeyecek maddeleri yeme
alışkanlığı gelişir. Geç kalınırsa zeka düzeyindeki gerilik kalıcı olur.
Bağışıklık sistemi görevini tam yapamaz. Vücut direnci düşer, sık sık
hastalanır.”'Pirinç yerine bakliyat tüketmeliler'Dr. Hüseyin
evim, ileri seviyedeki demir eksikliğinde kalp yetmezliğinin meydana
gelebileceğini belirterek şu tavsiyelerde bulundu: “Kanın oksijen taşıma
kapasitesi düşünce kalp aşırı çalışmaya başlar, kalp büyür, yorulur ve
yetmezlik gelişir. Bu çocukların düzenli ve dengeli beslenmesi oldukça
önemlidir. Özellikle demirden zengin gıdaları ihmal etmemek gerekir.
Çocuklarımız için en tehlikeli durum demirden fakir karbonhidrattan zengin
aperatif ve fast food tarzı beslenme ile 2 yaş altında yoğun inek sütü
verilmesidir.Emziren
annede demir eksikliği varsa mutlaka tedavi edilmelidir. Demirden zengin en
önemli besin grubu kırmızı et ve sakatatlardan özellikle karaciğerdir. Bu
nedenle köfte, sucuk, karaciğer, dalak, yürek, haşlama, salam, sosis gibi
kırmızı et çeşitleri, balık, tavuk, pekmez, tahin, yumurta sarısı, kuru
fasulye, nohut, mercimek, ıspanak, roka, kabak çekirdeği, fındık, ceviz, Antep
fıstığı, üzüm, kayısı gibi gıdalar tüketilmeli. Et yemeyen çocukta demir
eksikliği gelişme ihtimali son derece yüksektir. Eti sevmeyen çocuklarda
çorbalara kıyma olarak ilave edilebilir. Özellikle 6 ay-2 yaş arasında kıymalı
tarhana çorbası çok faydalıdır. Yemekler içindeki eti sevmeyen çocuklarda
ızgara olarak özellikle köfte verilebilir. Sucuk, salam ve sosis demirden
zengindir, ancak katkı maddesi olduğundan tercih etmiyoruz. Bu grupta pastırma
tercih edilebilir.”'Pekmezi ilaç
niyetine yedirmeyin'Ailelerin
kansızlığı olan çocuklarına kan ilacı yerine pekmez yedirmesinin oldukça yanlış
olduğuna dikkati çeken Dr. Sevim, şöyle devam etti: “Pekmezdeki demir miktarı
kan ilacındaki demir miktarından oldukça azdır. Hiçbir zaman pekmez, dut, üzüm,
kan ilacı ve kımızı etin yerini alamaz. Pekmez kan yapıcı özelliğin yanı sıra
bağışıklık güçlendirici özelliği de olduğundan verilmeli ancak dediğim gibi kan
ilacının alternatifi değildir. Bu nedenle aşırı tüketilmemelidir. Aşırı süt ve
çay tüketimi, pirinç, patates, beyaz ekmek gibin karbonhidrat ağırlıklı
beslenmede demir eksikliğine yol açabilir. Ergenlik dönemindeki kız çocukları
regl nedeniyle kan kaybı yaşarlar. Bu dönemde beslenmelerine özen göstermek
gerekir. Belirli aralıklarla kan sayımı yapılarak demir eksikliği varsa tedavi
edilmelidir. 4 - 12 ay arası süt çocuklarına da koruyucu amaçlı demir damlası
mutlaka verilmelidir. C vitamini bağışıklığı güçlendiren ve demir emilimini
artıran bir vitamindir. Vücutta depolanmaz, her gün alınması gerekir. Bu
nedenle portakal, mandalina, greyfurt, limon, yeşil biber, brokoli, kırmızı
lahana, yeşil yapraklı taze sebzelerin hepsi (marul, tere, roka, maydanoz), kuşburnu,
çilek gibi C vitamininden zengin meyve sebze tüketilmeli. Çocuk hangilerini
eviyorsa o tercih edilmeli, baskı yapılmamalı.”