Bu aylarda sedef hastalığına dikkat

Sedef hastalığı (psoriasis), deride sedef rengi pullarla
kaplı kızarıklıklar şeklinde ortaya çıkan bir hastalık... Genellikle 15-35 yaş
aralığında ortaya çıkıyor, yaşam boyu iyileşmeler ve tekrarlarla devam ediyor.
Soğuktan etkilenen cilt nedeniyle kış aylarında daha aktif hale geliyor. Deri
ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Öztürkcan,
29 Ekim Dünya Sedef Haftalığı (Psoriasis) günü öncesinde hastalık hakkında
detaylı bilgiler verdi, konuyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı.Sedef
hastalığı bulaşıcı mı?Sedef hastalığı bulaşıcı değildir.Sedef hastalığına en
sık hangi hastalıklar eşlik eder?Günümüzde sedef hastalığının derinin ötesinde
bir hastalık olduğu ve bu problem önemli hastalıkların eşlik edebileceği
bilinmektedir. Hastaların yaklaşık %10-30’unda eklem hastalığı (artrit) ortaya
çıkar. Eklem tutulumu yanısıra obezite (aşırı kilo), diyabet (şeker hastalığı),
tansiyon yüksekliği, kan yağlarında yükseklik, kalp rahatsızlıkları ve
inflamatuar bağırsak hastalıkları ile birlikte depresyon eşlik edebilir.Kaç
çeşit sedef hastalığı türü vardır?Sedef hastalığı çok değişik şekillerde
karşımıza çıkabilir. En sık keskin kenarlı kızarık, üzeri kepekli plak formunda
gözlenir. Bunun yanısıra tüm vücutta kızarıklık ve kepeklerle seyreden veya içi
iltihaplı gibi sivilceye benzeyen kabartılarla görülen türleri de vardır.Sedef
hastalığının kesin nedeni biliniyor mu?Sedef hastalığının kesin nedeni
bilinmiyor. Genetik yatkınlık, travma, stres, infeksiyonlar, bazı ilaçların
kullanımı sedef hastalığının ortaya çıkmasına alevlenmesine neden olabilir.
Risk faktörleri olarak sigara, alkol ve obeziteyi de ekleyebiliriz.  Genetik faktörler hastalıkta önemli rol
oynuyor mu?1986 yılında yapılan bir çalışmada Sedef hastalığı ve Sedef
hastalığına bağlı eklem tutulumu olan hastaların birinci derece yakınlarında
hastalık gelişimi yaklaşık %40 olarak saptanmıştır. Yine bir başka çalışmada
aile öyküsünde sedef varlığının hastalık riskini 8 kat artırdığı
gösterilmiştir.Sedef hastalığını diğer cilt rahatsızlıklarından en kolay ve
basit şekilde nasıl ayırt edebiliriz?Sedef hastalığının tanısında tipik bir
laboratuar bulgusu olmadığı için tanı klinik görünüm ve biyopsi yaparak
histopatolojik inceleme ile konulur. Döküntülerin yerleşim alanları, kızarık
döküntülerin üzerindeki sedef renkli kepekler diğer hastalıklardan ayırmada
önemlidir. Döküntülerin üzerindeki kepekleri künt bir cisimle kazıdığımızda
beyaz tabakalar halinde dökülmesi ve kazımaya devam ettiğimizde kanama
odaklarının görülmesi de hekimlerin diğer hastalıklardan ayırt etmek için
uyguladıkları basit yöntemlerdir.Yaz kış cildimizi güneşin olumsuz etkilerine
karşı korumamız gerektiğini biliyoruz. Peki, sedef hastalarının özellikle
güneşten korunmada nasıl ürünler kullanmalarını tavsiye edersiniz?Piyasada
çeşitli güneş koruyucuları var. Bunların bir kısmı tıbbi anlamda koruyucu
değil. Sedef hastasının, deri ve zührevi hastalıklar hekiminin, kişinin cilt
tipine uygun olarak önereceği güneşten koruyucu ürün kullanması çok
önemli.Sedef hastalığı olan kişiler her kozmetik ürününü kullanamıyor. Sizce
rahatlıkla kullanabilecekleri dermokozmetik ürünler var mı?Dermatolojik olarak
test edilmiş, onaylanmış ve eczanede satılan ürünleri kullanmak, kullanmadan
hekimine danışmak burada da çok önemli.Sedef hastalarının yapması gereken
günlük bakım rutinleri var mıdır?Sedef hastalarının günlük yaşamlarında deri
PH’ına uygun temizleyiciler ve şampuanlar kullanmaları ve vücutlarını mutlaka
nemlendirmeleri tedavilerinin bir parçası olarak yer almalıdır.Sedef
hastalığının mevsimsel seyri nasıldır?Sedef hastalığında iklim ve mevsimsel
değişiklikler hastalığı etkilemektedir. Hastalık sıklıkla havanın soğuk ve kuru
olduğu kış aylarında alevlenir. Derideki kuruluk deri yüzeyini daha hassas hale
getirir ve kaşıma gibi küçük çarpma vb. travmalar yeni döküntülerin oluşmasına
neden olur. Yaz mevsiminde ultraviyolenin olumlu etkisiyle şikayetler azalmakla
birlikte özellikle güneş ışınlarının dik açı ile geldiği öğle saatlerinde
güneşe maruz kalınması, yanıklara neden olabileceğinden sedef döküntülerini
tetikleyebilir. Yaz aylarında mutlaka uygun güneş koruyucu kullanmak ve
nemlendiricilerle deriyi nemlendirmek gerekir.Stres, sedef hastalarının
hayatını nasıl etkiliyor?Sedef hastalığının başlamasında veya alevlenmesinde
stresin önemli bir faktör olduğu yıllardır bilinmektedir. Yaşam stresi
psoriasis’in hem sebebi hem de tetikleyicisi olabilir. Psoriasis’in başlaması
ve alevlenmesinde stresin etkisi değişik çalışmalarda % 40-100 arası
gösterilmiştir. Yapılan araştırmalarda her dört hastadan birinin psikolojik
sıkıntı yaşadığı saptanmıştır. Hastaların %80’inde depresyon, %20’sinde
intihar düşüncesi olduğu bilinmektedir. Ayrıca hastalarda sıklıkla çaresizlik,
utangaçlık, içine kapanıklık, kızgınlık hissi, hayal kırıklığı, özsaygı kaybı
ve seksuel disfonksiyon görülür. Hastalığı şiddetli olanlar kendilerini
görünümlerinden dolayı daha rahatsız ve endişeli hissederler.Sedef
hastalığının fiziksel olduğu kadar psikolojik etkileri de yadsınamaz ölçüde…
Sizce yaşam kalitelerini artırıcı ve bu hastalıkla daha kolay baş etmelerini
sağlamak amacıyla sedef hastalığı olanlar ne gibi önlemler alabilir?Sedef
hastaları toplumdaki bireyler tarafından hastalıklarının bulaşıcı olduğu ile
ilgili yanlış algı nedeniyle dışlanmakta ve sosyal ilişkileri kısıtlanmaktadır.
Bunlar göz önüne alındığında hastalarımızı daha iyi anlamak, tedavide
destek sağlayabilmek ve onlarla iletişim kurmak amacı ile Manisa Sedef
Hastalığı Derneği’ni kurduk. Sivil toplum kuruluşları toplumun birlik,
beraberliği ve yardımlaşmasında önemli rol oynar. Toplumun farklı kesimleri
yardım etme, yardım alma amacıyla bir araya gelerek birlik ve beraberlik örneği
sergilerler. Biz de derneğimizi kurarak sedef hastalığı konusunda halka,
hastalara ve hasta yakınlarına sedef hastalığı konusunda eğitim vermek ve
onları desteklemek amacı ile toplantılar düzenliyoruz. Bu toplantılar sayesinde
hastalarımızın hem kendi aralarındaki ilişkiyi hem de hekimleriyle ilişkilerini
geliştirmesi mümkün oluyor, hastalıkları konusunda kendilerinin ve ailelerinin
bilgi düzeyi artıyor. Algıları olumlu yönde etkilenen hastalarımızın yaşam
kalitelerinin arttığını ve daha mutlu olduklarını, tedaviye daha iyi cevap
verdiklerini de bu sayede gözlemlemekteyiz.